Werk en inkomen

Beleidsverantwoording op hoofdlijnen

Werk en inkomen: wat is het?
Dit programma gaat over werk, inkomen en minima- en schuldenbeleid.

• Werk gaat over alle instrumenten en middelen om Haagse inwoners die vallen onder de Participatiewet toe te leiden naar werk of school.
• Inkomen bevat de instrumenten en middelen om inwoners die vallen onder de Participatiewet rechtmatig te voorzien van een bijstandsuitkering of loonkostensubsidie.
• Het minima- en schuldenbeleid biedt voorzieningen om inwoners met een minimuminkomen actief mee te laten doen in de samenleving. Bijzondere aandacht gaat daarbij uit naar kinderen. De insteek is om schulden zoveel mogelijk te voorkomen. De gemeente ondersteunt mensen met schulden om deze zo snel en integraal mogelijk op te lossen.

Wat is het doel?
Den Haag wil dat iedere inwoner in staat is deel te nemen aan de samenleving. Werk en inkomen zijn hiervoor cruciale randvoorwaarden. Met dit programma wil de gemeente inwoners ondersteunen die (tijdelijk) niet in staat zijn om op eigen kracht in hun levensonderhoud te voorzien en maatschappelijk mee te doen en daarmee bijdragen aan de bestaanszekerheid van Hagenaars.

2022 in het kort
2022 was opnieuw een roerig jaar op het terrein van werk en inkomen, waarin wederom diverse extra taken bij de gemeente zijn neergelegd. De laatste crisismaatregelen als gevolg van corona liepen dit jaar nog door, zoals het vereenvoudigde Bbz voor ondernemers, aflossing van Tozo kredieten en terugvordering van onrechtmatig verstrekte uitkeringen Tozo levensonderhoud door ondernemers in Den Haag. En ondertussen dienden zich alweer nieuwe crises aan. Zo is er sprake van een asielcrisis waardoor er in 2022 versneld asielstatushouders gehuisvest zijn om de druk op de opvang bij het COA te verminderen. Dit heeft onder andere geleid tot een toename van het aantal inburgeraars.

Maar vooral de oorlog in Oekraïne heeft dit jaar veel impact gehad.  Zo heeft de gemeente Den Haag een groot aantal Oekraïense ontheemden opgevangen, ondersteund met leefgeld en begeleid naar werk. En als gevolg van de oorlog in Oekraïne is ook de bestaanszekerheid van onze inwoners verder onder druk komen staan. Hoge energieprijzen en de oplopende inflatie zorgen voor financiële problemen bij inwoners met een laag inkomen, maar ook de middeninkomens komen in toenemende mate in problemen. Het aantal meldingen van vroegsignalering van betalingsachterstanden op de vaste lasten is sterk gestegen. We ondersteunen deze inwoners met onze minimaregelingen en schuldhulpverlening. In 2022 hebben we daarnaast aan 99% van de inwoners met een inkomen tot 130% van het Wettelijk Minimum Loon (WML) de energietoeslag verstrekt. Daarmee is de energietoeslag de minimavoorziening met verreweg het hoogste bereik in Den Haag. Duidelijk is dat de behoefte aan ondersteuning groot is. In het afgelopen jaar hebben wij maandelijks de raad geïnformeerd over de stand van zaken van de energiecrisis via de verschillende raadsmededelingen (zie RIS313164, 313317, 313571, 314027).

Het afgelopen jaar werd tevens gekenmerkt door een toenemende krapte op de arbeidsmarkt. Dit zien we onder andere terug in  het bijstandsbestand, met name door relatief lage instroom ten opzichte van voorgaande jaren.Desondanks staan er nog steeds veel inwoners langs de kant. Dit zijn in toenemende mate inwoners met een grote afstand tot de arbeidsmarkt. We hebben daarom onder andere ingezet op het versterken van de samenwerking in de arbeidsmarktregio en met (sociaal) ondernemers, werk met ondersteuning zoals loonkostensubsidie en jobcoaching, en trajecten die inwoners voorbereiden op de arbeidsmarkt, zoals werkfit- en werkontwikkeltrajecten en de aanpak aansluiting onderwijs arbeidsmarkt bedrijfsleven (RIS 314887).

Het jaar 2022 was ook het jaar van de gemeenteraadsverkiezingen en een nieuw coalitieakkoord, met ambities onder andere gericht op een meer integrale en samenhangende benadering in het sociaal domein, het versterken van de gebieds-/wijkgerichte aanpak, en de inzet op werk als middel om de bestaanszekerheid te vergroten. Eén van de opgaven voor deze bestuursperiode waar we de eerste stappen voor hebben gezet is aan het werk helpen van 1.600 personen extra met behulp van onder andere STiP-banen (Sociaal Traject in Perspectief) en de uitbreiding van de mogelijkheden voor loonkostensubsidie. Daarmee kunnen we meer mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt een kans geven op werk of een waardevolle bijdrage aan de stad. Een andere grote opgave die voor ons ligt en waar we ook in 2022 weer veel werk in verzet hebben is het bieden van passende (financiële) ondersteuning aan mensen die te kampen hebben met armoede en schulden.

Belangrijkste mijlpalen

Werk

• Er zijn in totaal 3.873 mensen naar werk of school begeleid. Bij 2.072 personen is de bijstandsuitkering hierdoor beëindigd.
• Tot en met 31 december 2022 werkten 1.268 SW medewerkers bij de sociale werkvoorziening.
• Voor 2022 was de wettelijke taakstelling voor beschut werk het equivalent van 263 werkplekken van 31 uur. Eind 2022 hadden 332 mensen een beschut dienstverband bij de gemeente Den Haag. De gemeente voldoet hiermee ruimschoots aan haar wettelijke verplichting.
• In 2022 is op basis van aanbestedingen en inkoop ‘social return’ toegepast. Er zijn via deze afspraken 1.911 kandidaten geplaatst waarvan 1.210 op werk.

Inkomen

• In 2022 is het aantal bijstandsuitkeringen in Den Haag met 5,1% gedaald van 23.441 naar 22.242 uitkeringen op 31 december 2022.
• In 2022 zijn 7.533 bijstandsaanvragen afgehandeld, waarvan er 4.243 zijn toegekend. Het afwijzingspercentage bijstand bedroeg 43,7%. Het aantal bijstandsaanvragen is ten opzichte van 2021 met 2,3% gestegen. Deze stijging werd veroorzaakt door de tijdelijke BBZ-overgangsregeling vanuit de Tozo.
• We hebben afgelopen jaar 2.114 aanvragen leefgeld aan Oekraïners verstrekt.

Minima- en schuldenbeleid
 Met de regelingen uit het minima- en schuldenbeleid wordt 80% van de doelgroep bereikt.

• In samenwerking met Sociale Fondsen Den Haag (SFDH) kunnen Haagse burgers die ondanks lokale en landelijke ondersteuningsmaatregelen toch in de financiële problemen komen terecht bij het suppletiefonds. Dit fonds helpt behalve bij de energierekening ook bij achterstanden op andere vaste lasten zodat ontruimingen en afsluitingen van energie of water voorkomen worden. Het college heeft dit suppletiefonds voor de winterperiode extra ondersteund.
• Samen met Leergeld ondersteunende het college in december gezinnen met een laag inkomen met een extra voorziening voor kleding of andere noodzakelijke spullen voor de kinderen.
• Voorkomen is beter dan genezen. Het college wil mensen met beginnende energieschulden snel in beeld krijgen via de signalen in het kader van vroegsignalering. Door een toename in het aantal signalen is er extra uitvoeringscapaciteit beschikbaar gemaakt om deze signalen ook van een passend vervolg te kunnen voorzien.
• Betalingsproblemen bij de energierekening moeten niet leiden tot uitval bij een schuldhulptraject. In de beantwoording van schriftelijke vragen hieromtrent (RIS 313072 ) staat aangegeven hoe de gemeente ervoor zorgt dat een lopende schuldregeling niet in gevaar komt door de gestegen energielasten. Door het reduceren of tot 0 terugbrengen van de aflossing op een saneringskrediet of het herfinancieren van een nieuwe schuld bij een schuldbemiddeling voorkomen we dat mensen uit hun hulpverleningstraject vallen.
• Duurzaam witgoed is vaak duurder dan het minder energiezuinige alternatief. Bij de beoordeling van de individuele bijzondere bijstand wordt in de regel uitgegaan van een vergoeding van de goedkoopst mogelijke adequate oplossing. Dan kom je vanzelf op witgoed uit met de laagste energie labels. Uit het oogpunt van duurzaamheid, en om te voorkomen dat goedkoop door de hoge energiekosten duurkoop blijkt te zijn zal voortaan bij bijzondere bijstand voor witgoed voor de goedkoopst mogelijke, adequate én duurzame oplossing gekozen worden.
• Er is namens de gemeente een ‘bespaarkaart’ opgestuurd aan alle Haagse inwoners. Behalve tips en ondersteuning bij besparing is ook het aanbod aan inkomensondersteuning nogmaals onder de aandacht gebracht.

Indicatoren en kengetallen

 
* Deze indicator geeft inzicht in de effectiviteit van het re-integratiebeleid m.b.t. uitstroom uit de BUIG: de gebundelde uitkering als bedoeld in artikel 69 van de Participatiewet. Deze bestaat uit reguliere uitstroom en voor de jaren 2020 en 2021: 500 extra uit intensivering uitstroom bijstand: Werkoffensief +500.
** Deze indicator geeft inzicht in hoeverre de inzet van re-integratie-instrumenten tot een duurzame werkhervatting van ex-uitkeringsgerechtigden heeft geleid. Het gepresenteerde cijfer omvat het aantal personen dat is uitgestroomd naar werk. Uitstroom om andere redenen (bijvoorbeeld verhuizen, overlijden, studie) zijn buiten beschouwing gelaten. Dit uitgangspunt is in voorgaande jaren ook gehanteerd.

Toelichting indicatoren

• Uitstroom: we zien dat de realiteit significant anders was dan de aannames die gedaan zijn bij het bepalen van de doelstelling. De gemeente verwachtte dat na afloop van corona zo'n 3.000 extra inwoners van onze dienstverlening gebruik zouden moeten maken. In werkelijkheid was er juist een afname, vooral van de instroom vanuit de bijstand. Dit maakte het in 2022 lastiger om kandidaten te begeleiden naar werk. De uitstroom is gestimuleerd door te focussen op kansrijke sectoren zoals de zorg en de bouw. Uiteindelijk zijn 2.072 kandidaten vanuit een uitkeringssituatie uitgestroomd naar werk.

* Het aantal huishoudens met bijstand t.o.v. het totaal aantal huishoudens
* Voorlopige gegevens

De twee bovenstaande indicatoren geven een indicatie van de relatieve sociale problematiek in Den Haag.