Financiële verantwoording op hoofdlijnen

Algemene toelichting op lasten en baten o.b.v. de donuts

Het grootste deel van het budget (41%) voor onderwijs is besteed aan onderwijsachterstandenbeleid en taal (€ 63,5 mln.). Ongeveer een derde gaat naar schoolgebouwen (€ 48,5 mln.). De rest (€ 42,8 mln.) is besteed aan stedelijk onderwijsbeleid, leerlingenvervoer, het handhaven van de leerplicht, het voorkomen van schooluitval en het toezicht op kinderopvang. De financiering komt voor het grootste deel (€ 88,0 mln.) uit het gemeentefonds. Naast de middelen uit het gemeentefonds bestaan de baten (€ 51,8 mln.) ook uit specifieke uitkeringen van het rijk en kleinere baten waaronder huuropbrengsten en opgelegde boetes toezicht kinderopvang.

Resultaten
Het programma sluit met een nadelig resultaat van € 3,6 mln. ten opzichte van de begroting. De drie belangrijkste redenen hiervan zijn onderstaand toegelicht en komen per saldo uit op € 3,3 mln. nadeel:

• Een nadeel van € 2,1 mln. door Leerlingenvervoer. Door het mislukken van de aanbesteding leerlingenvervoer zijn tijdelijke overeenkomsten afgesloten om de continuïteit te borgen. De tijdelijke overeenkomst hebben voor een aanzienlijke prijsstijging gezorgd, van circa 30%.
• Een nadeel van € 0,7 mln. omdat de budgetten van het apparaat bij de afdeling Leerlingzaken niet juist stonden. De realisatie voor de totale apparaatslasten is neutraal, echter zijn de budgetten niet juist verdeeld over programma Onderwijs en programma Overhead.
• Een nadeel van € 0,5 mln., omdat de aan schoolbesturen te vergoeden huren over 2022 te laag zijn ingeschat.

Conform de verordening financieel beheer en beleid van de gemeente zal het behaalde resultaat van vastgoedbeheer nog gedeeltelijk via resultaatbestemming met gemeentelijke reserves verrekend worden.

Neutrale ontwikkelingen

• Bij onderwijshuisvesting was de realisatie ten laste van drie reserves in totaal € 4,1 mln. lager dan begroot. De begroting is een inschatting van declaraties die over meerdere jaren mogen worden ingediend. De feitelijke realisatie van declaraties kan hiervan afwijken. Dit is een neutraal effect omdat minder declaraties tot minder kosten leidt, hetgeen tot een lagere onttrekking leidt.
• Op de peutertoeslag is € 2,8 mln. minder gerealiseerd, dit als gevolg van het achterblijven van verwachte aantallen kinderen die gebruikmaken van de peutertoeslag. Dit is een neutraal verschil omdat de baten hierdoor eveneens lager zijn.
• Ten laste van de specifieke uitkering Onderwijsachterstandenbeleid is er in 2022 € 1,2 mln. minder uitgeven, omdat er op de gemeentelijke activiteiten Onderwijsachterstandenbeleid meer subsidies zijn verstrekt ten aanzien van onderwijsachterstanden en taal.

Wat zijn de verschillen met 2021

• De totale lasten en baten (inclusief reserves) voor onderwijs zijn respectievelijk € 10 mln. en € 4 mln. lager ten opzichte van 2021. De belangrijkste oorzaak van deze daling, is dat bij onderwijshuisvesting de lasten € 13 mln. en de baten € 7 mln. lager zijn dan in 2021, als gevolg een lagere realisatie doordat de uitvoering en de declaratie van de kosten over meerdere jaren gespreid kan plaatsvinden en niet elk jaar een gelijk bedrag betreft. Hier tegenover staan ook lagere baten in het geval van een rijksregeling.

Oekraïne
De totale kosten voor Oekraïne bedragen in 2022 ongeveer € 1,3 mln. Hiervan heeft € 0,8 mln. betrekking op kosten voor landingsplaatsen van nieuwkomers. Dit is in 2022 als onderdeel van de reguliere beleidsuitvoering gerealiseerd. De overige kosten zijn specifiek in het kader van Oekraïne door het Rijk vergoed. In hoofdstuk 1 'Inleiding' van de programmarekening 2022 is een totaaloverzicht van de lasten van opvang van Oekraïners opgenomen en toegelicht.

Waar bestaan de kosten uit?  
Financiële verantwoording per activiteit (lasten en baten per activiteit en verschillenverklaring)

Toelichting op lasten en baten

De lasten onderwijshuisvesting betreffen:

• Vastgoedbeheer € 23,6 mln.
• De diverse - vaak wettelijk verplichte - taken zoals de onroerendezaakbelasting, huren en klokuurvergoedingen sport en overige kosten zoals salarissen € 14,3 mln.
• Exploitatiekosten van het programma onderwijshuisvesting € 9,1.
• Kosten voor verduurzaming en multifunctioneel gebruik van klaslokalen (verrekend via reserves) € 0,7 mln.
• Kosten van de rijksregeling voor ventilatie van scholen (SUVIS-regeling) € 0,37 mln.
• Kosten voor tijdelijke onderwijshuisvesting ontheemden € 0,3 mln.

De baten betreffen onttrekkingen aan de reserves voor financiering van de kosten voor verduurzaming, multifunctioneel gebruik van klaslokalen, en exploitatieprojecten die gefinancierd worden vanuit reserves (€ 6,3mln.) en de rijksbijdragen voor de subsidieregeling ventilatie scholen (SUVIS) (€ 0,3 mln.) en tijdelijke onderwijshuisvesting ontheemden (€ 0,7 mln.).

Toelichting financieel resultaat Onderwijshuisvesting         € 0,5 mln. N/I

Specifieke uitkering ventilatie scholen (SUVIS) (€ 0,0 mln. N/I)
Voor declaraties op de subsidieregeling ventilatie scholen (SUVIS) was € 3,2 mln. begroot waarvan door de Haagsche scholen € 0,7 mln. is gedeclareerd. Het restant wordt in 2023 gedeclareerd en leidt tot een voordeel in de lasten en een nadeel in de baten van € 2,5 mln. (resultaat neutraal).

Exploitatie programma Onderwijshuisvesting (€ 0,0 mln. N/I)
Het exploitatiedeel van de jaarlijkse programma Onderwijshuisvesting wordt afgewikkeld middels de egalisatiereserve. Door de krapte op de arbeidsmarkt en lange levertijden van materialen is er minder gerealiseerd. Dit leidt tot een voordeel in de lasten en een nadeel in de baten van € 4,2 mln. (resultaat neutraal).

Multifunctioneel gebruik schoolgebouwen (€ 0,0 mln. N/I)
Voor declaraties op de toegekende aanvragen multifunctioneel gebruik van schoolgebouwen is € 0,6 mln. meer gerealiseerd dan begroot. Dit is een neutraal verschil omdat de baten hierdoor eveneens hoger zijn (resultaat neutraal).

Energetische Verduurzaming (€ 0,0 mln. N/I)
Voor declaraties op toegekende aanvragen duurzame huisvesting was € 0,6 mln. begroot. Doordat er geen facturen/afrekeningen in 2022 zijn binnengekomen op een reservering uit 2021 is er sprake van een  realisatie van € 0,1 mln.. Dit leidt tot een voordeel in de lasten en een nadeel in de baten van € 0,5 mln. (resultaat neutraal).

Specifieke uitkering onderwijshuisvesting ontheemden (€ 0,0 mln. N/I)
De tijdelijke regeling onderwijshuisvesting ontheemden in verband met Oekraïne is door de late publicatie niet meer in de begroting ingeregeld. Uiteindelijk is nog € 0,3 mln. gerealiseerd. Dit leidt tot nadeel in de lasten en een voordeel in de baten van € 0,3 mln. (resultaat neutraal).   

Huurvergoeding schoolbesturen (€ 0,5 mln. N/I)
Een nadeel van € 0,5 mln. omdat de aan schoolbesturen te vergoeden huren in 2022 te laag zijn ingeschat (nadeel in de lasten).

Onderwijshuisvesting (onderwijsbeleid en leerlingzaken) (€ 0,0 mln. N/I)

Toelichting op lasten en baten
Aan leerlingenvervoer is dit jaar € 8,6 mln. besteed, waarvan € 7,6 mln. aan de vervoersvoorzieningen en € 1,0 mln. aan apparaat en overige lasten.

Toelichting financieel resultaat Leerlingenvervoer            € 2,2 mln. N/S/I

Leerlingenvervoer (€ 2,1 mln. N/S)
De aanbesteding van het leerlingenvervoer is mislukt, waardoor er tijdelijke overeenkomsten met de bestaande vervoerders zijn afgesloten om de continuïteit van het leerlingenvervoer in de gemeente te borgen. Het afsluiten van deze tijdelijke overeenkomsten zorgt voor een aanzienlijke prijsstijging vanaf september en leidt tot een nadeel van € 2,1 mln. (nadeel in de lasten).

Overig (€ 0,1 mln. N/ I)
Overig € 0,1 mln. (nadeel in de lasten)

Toelichting op lasten en baten
In de lasten zitten naast de gemeentelijke uitgaven van € 4,7 mln. ook de rijksuitgaven van € 3,0 mln. voor de uitvoering van het bestrijden van voortijdig schoolverlaters en de wettelijke taken als leerplicht en het hebben van een Regionale meld- en coördinatiefunctie (RMC). De baten betreffen de rijksbijdrage voor RMC.

Toelichting financieel resultaat Leerlingzaken            € 0,7 mln. N/I

Apparaatskosten (€ 0,7 mln. N/ I)
De budgetten van apparaat bij Leerlingzaken stonden niet juist. Dit heeft geleid tot een nadeel op het apparaat van € 0,7 mln. De realisatie voor de totale apparaatslasten is neutraal, echter zijn de budgetten niet juist verdeeld over programma Onderwijs en programma Overhead.

Door nieuwe medewerkers die pas in de loop van het jaar zijn ingestroomd is er minder gebruik gemaakt de specifieke uitkering. Dit leidt tot een voordeel in de lasten en een nadeel in de baten van € 0,1 mln. (resultaat neutraal).

Overig (€ 0,2 mln. V/ I)
Overig € 0,2 mln. (voordeel in de baten).

Overig (€ 0,2 mln. N/ I)
Overig € 0,2 mln. (nadeel in de lasten).

Toelichting op lasten en baten
De lasten van € 63,6 mln. bestaan uit subsidies (circa € 58,1 mln.), opdrachten (circa € 2,7 mln.) en apparaatslasten (€ 2,8 mln.). De baten betreft de inzet van rijksmiddelen.

Toelichting financieel resultaat Onderwijsachterstandenbeleid en Taal   € 2,3 mln. N/I

Gemeentelijke Peuter Toeslag (€ 0,o mln. N/ I)
Op de peutertoeslag is € 2,8 mln. minder gerealiseerd, dit als gevolg van het achterblijven van verwachte aantallen kinderen die gebruikmaken van de peutertoeslag. Dit is een neutraal verschil omdat de baten hierdoor eveneens lager zijn.

Gemeentelijk Onderwijsachterstandenbeleid (€ 1,8 mln. N/ I)
Doordat de doelstellingen van onderwijsachterstanden en het stedelijk onderwijs (waaronder Nationaal Programma Onderwijs) in elkaar verweven zijn er in 2022 meer subsidies verstrekt op onderwijsachterstandenbeleid en taal dan begroot. Dit leidt tot een nadeel van € 1,2 mln. (nadeel in de lasten).

Aan baten is € 0,6 mln. minder gerealiseerd dan begroot. Dit nadeel is ontstaan doordat de baten zijn gerealiseerd op een andere activiteit dan waar deze waren begroot.

Specifieke uitkering Onderwijsachterstandenbeleid (€ 0,o mln. N/ I)
Door overbesteding op de gemeentelijke activiteiten is € 1.3 mln. minder ten laste van de specifieke uitkering onderwijsachterstanden gebracht. Dit is een neutraal verschil omdat de baten hierdoor eveneens lager zijn.

Specifieke uitkering Educatie (€ 0,o mln. N/ I)
Ten laste van de specifieke uitkering educatie is € 0,5 mln. meer gerealiseerd dan begroot. Eind 2022 is de bijdrage door het Rijk omhoog bijgesteld. Echter door deze late publicatie is dit niet meer in de begroting ingeregeld. Uiteindelijk is nog € 0,3 mln. gerealiseerd. Dit leidt tot nadeel in de lasten en een voordeel in de baten van € 0,5 mln. (resultaat neutraal).   

Overig (€ 0,3 mln. N/ I)
Overig: € 0,3 mln. (nadeel in de baten).

Overig (€ 0,2 mln. N/ I)
Overig: € 0,2 mln. (nadeel in de lasten).

Toelichting op lasten en baten
De lasten van € 20,2 mln. bestaan uit subsidies (circa € 11,5 mln.), opdrachten (circa € 5,5 mln.) en apparaatslasten (€ 3,2 mln.). De baten betreft de inzet van rijksmiddelen voor het Nationaal Programma Onderwijs (NPO).

Toelichting financieel resultaat Stedelijk onderwijsbeleid en projecten   € 2,2 mln. V/I

Het voordeel van € 2,2 mln. dient ter compensatie van de activiteit Onderwijsachterstandenbeleid en taal.

Stedelijk onderwijsbeleid (€ 1,8 mln. V/ I)
Bij de uitvoering van de reguliere activiteiten is geanticipeerd op de situatie dat er bij de activiteit Onderwijsachterstandenbeleid en taal meer is besteed dan begroot. Hierdoor is een voordeel ontstaan van € 1,8 mln. op de reguliere activiteiten (voordeel in de lasten).

Specifieke uitkering Nationaal Programma Onderwijs (€ 1,4 mln. V/ I)
Op de uitvoering van de specifieke uitkering Nationaal Programma Onderwijs (NPO), waarbij scholen geholpen worden om de achterstanden als gevolg van corona in te lopen is een voordelig resultaat van € 1,4 mln. (€ 0,5 mln. nadeel in de lasten en € 1,9 mln. voordeel in de baten). Het saldo van een specifieke uitkering hoort neutraal te zijn. Dit is grotendeels het gevolg van het verkeerd verwerken van de specifieke uitkering in de begroting. De baten zijn begroot in 2023. Deze baten zijn echter gerealiseerd in 2022, en zullen niet gerealiseerd worden in 2023.

Oekraïne (€ 0,8 mln. N/ I)
De kosten voor landingsplaatsen van nieuwkomers uit Oekraïne bedragen € 0,8 mln. en vormden in 2022 onderdeel van de reguliere begrotingsuitvoering. Deze kosten zijn binnen het programma opgevangen. (nadeel in de lasten).

Overig (€ 0,2 mln. N/ I)
Overig: € 0,2 mln. (nadeel in de lasten).

Toelichting op lasten en baten
Twee derde van de lasten (€ 4,0 mln.) en nagenoeg alle baten (€ 8,8 mln.) hangen samen met het vastgoedbeheer van kinderopvanglocaties. Het resterende deel van de lasten (€ 2,1 mln.) en baten (€ 0,2 mln.) betreft het toezicht op en de handhaving van de kinderopvang.

Toelichting financieel resultaat Kinderopvang            € 0,0 mln. N/I

Vastgoedbeheer (€ 1,4 mln. N/ I)
Er is een nadelig resultaat op de verkoop van kinderdagverblijven gerealiseerd. Ten opzichte van de begroting is een nadelig resultaat op de verkoop van kinderdagverblijven gerealiseerd. De opgave van de verkoop is op basis van verwachtingen verdeeld over jaarschijven en diverse categorieën van panden, waaronder de kinderdagopvangverblijven. In 2022 is de verkoop van het aantal panden lager uitgepakt dan verwacht. Dat zal in latere jaren worden gecompenseerd. In 2022 speelde daarbij mee de effecten van het Didam arrest, dat gaf vertraging in het verkoopproces. Dit leidt tot een nadeel in de baten van € 2,5 mln. als gevolg van minder verkoopresultaat en een voordeel in de lasten van € 0,9 mln. door lagere afwaardering boekwaarde van kinderdagverblijven omdat verkoop is uitgebleven.  

Kinderopvang toezicht en handhaving (€ 0,9 mln. V/ I)
Er is extra geld van het rijk gekomen om de toezicht en handhaving van kinderopvangorganisaties te intensiveren. De gemeente voert dit toezicht al op een dusdanig niveau uit en maakt hiervoor geen extra kosten, waardoor een voordeel van € 0,4 mln. ontstaat. In het coalitieakkoord is besloten deze middelen vanaf 2023 structureel uit te ruimen.

Het toezicht op de kinderopvang wordt uitgevoerd door de GGD. Door een lagere aantal inspecties dan gepland valt de eindafrekening toezicht kinderopvang (Tokin) dit jaar lager uit dan begroot, waardoor een voordeel van € 0,3 mln. ontstaat (voordeel in de lasten). Daarnaast is er sprake van een voordeel op het apparaat van € 0,2 mln. als gevolg van lagere bezetting (voordeel in de lasten).

Overig (€ 0,5 mln. V/ I)
Overig € 0,5 mln. (voordeel in de lasten).