Onderwijs

Beleidsverantwoording op hoofdlijnen

Resultaten in 2022
Op de 7 ambities uit de Haagse Educatieve Agenda zijn op hoofdlijnen de volgende resultaten behaald.

Meer kansengelijkheid in het Haagse onderwijs.

• In 2022 is de communicatiecampagne ‘gericht op ouders’ gestart, om ouders te overtuigen hun peuters naar een VVE (voor- en vroegschoolse educatie) te brengen om aan hun taalkennis te werken. De pilot is in de eerste helft van 2022 voorbereid en is aan het begin van schooljaar 2022-2023 gestart op zeven scholen verspreid over vier wijken.
• Door het verkleinen van het aantal leerlingen per groep en het bieden van meer individuele begeleiding voor leerlingen uit een minder kansrijke omgeving in het primair onderwijs is het lesaanbod geïntensiveerd.
• De gemeente en schoolbesturen in het primair onderwijs werkten ook in 2022 aan het vergroten van kansengelijkheid in de onderwijsovergangen en de schoolroutes die leerlingen volgen in hun schoolloopbaan. De gegeven schooladviezen in Den Haag zijn nagenoeg gelijk aan hetgeen dat op basis van de eindtoets (het toetsadvies) mag worden verwacht. Ook is sprake van een toename in het aantal leerlingen dat wordt geplaatst op de voorkeursschool in het voortgezet onderwijs. In 2022 is 96.3% van de leerlingen die de overstap van het basisonderwijs naar het voortgezet onderwijs maken toegelaten op de school van de eerste keuze toegelaten en 99.5% op een school uit hun top 3.
• Oberon heeft in 2022 een onderzoek Gelijke Onderwijskansen in Den Haag uitgevoerd dat waardevolle informatie en aanknopingspunten geeft voor het bestrijden van kansenongelijkheid. Zo dient het beeld met betrekking tot onderadvisering op basis van gezinskenmerken te worden genuanceerd. Het zijn vooral leerlingen met een beroepsgericht schooladvies die hiermee te maken krijgen en gezinskenmerken lijken minder bepalend te zijn. De gemeente deelt in het eerste kwartaal van 2023 dit onderzoek met de commissie en gaat met de schoolbesturen in gesprek om na te gaan welke concrete actiepunten aan het uitkomsten van het onderzoek verbonden kunnen worden.
• Aan leerlingen uit het voortgezet onderwijs in minimagezinnen zijn in 2022 1.868 laptops en andere devices verstrekt.
• In 2022 hebben vier scholen uit het voortgezet onderwijs gebruik gemaakt van de regeling ‘leerlingbegeleiding heterogene brugklassen’. Hierdoor konden de leerlingen extra begeleiding krijgen om door te stromen naar de meest passende plek in het voortgezet onderwijs.
• Ook in 2022 is geïnvesteerd in huiswerkbegeleiding bij de Haagse bibliotheken, gemiddeld zijn 281 huiswerkplekken per schoolweek bezet geweest.

Voldoende, bekwame en innoverende onderwijsprofessionals

• De campagnes Word leraar in Den Haag (gericht op jongeren) en Aan de slag in het Basisonderwijs (gericht op zij-instromers in het primair onderwijs) zijn in 2022 voortgezet. Zo is bijvoorbeeld bij het project Leraar van Buiten via trainingen en themabijeenkomsten voorlichting en begeleiding geven aan mensen die zich oriënteren op een overstap naar het vak van leraar in het voortgezet onderwijs (zij-instromers).
• Ook zijn er activiteiten uitgevoerd ten behoeve van werving zij-instromers, zoals informatieavonden verzorgd door schoolbesturen en pabo’s en de campagne Aan de slag in het basisonderwijs.
• Er zijn 126 nieuwe zij-instromers gestart in het primair onderwijs, daarnaast zijn er stedelijke richtlijnen opgesteld voor de begeleiding van zij-instromers.
• Het programma Noodplan G5 is uitgevoerd. Het programma heeft door de toegenomen inzet van coaching, onderwijsassistenten, vakkrachten en studenten een dempend effect op het lerarentekort.
• De gemeente is samen met het onderwijsveld in gesprek geweest met verscheidene verhuurpartijen en woningbouwcorporaties om de mogelijkheden voor het (met voorrang) huisvesten van leraren te verkennen. In 2022 heeft dit nog niet tot een concreet woningaanbod geleid.
• Op 1 december 2022 waren er 91 STiP-kandidaten actief op scholen voor het uitvoeren van conciërgetaken. Gemiddeld waren er in 2022 tussen de 90 en 114 STiP-kandidaten werkzaam als conciërge.

Leren samenleven op school

• De gemeente heeft ook in 2022 door het aanbieden van voorziening scholen gestimuleerd om voorlichting en trainingen te geven, gericht op thema’s over schoolveiligheid en burgerschap.
• De evaluatie van de huidige stadsdeelconvenanten schoolveiligheid is afgerond.

Onderwijs dat bijdraagt aan de economie van de stad

• In 2022 zijn op diverse centrale plekken in de stad (taalscholen, (voor)scholen, CJG-locaties, wijkcentra en bibliotheken) trajecten taal, rekenen en digitale vaardigheden geboden voor Hagenaars met een taalachterstand. Daarnaast zijn stappen gezet op de doelstellingen uit de Taalnota ‘De taal van meedoen’ (RIS 307986 ): het bereiken van meer laaggeletterden, het bieden van passend aanbod en versterkte samenwerking in de aanpak van laaggeletterdheid.
• De gemeente heeft samenwerkingsafspraken gemaakt over de ontwikkeling van Den Haag als studentenstad en als leeromgeving. Binnen het Platform Student&Stad werkt de gemeente samen met studenten en onderwijsinstellingen aan verschillende thema's (bijvoorbeeld studentenwelzijn, studentenwelzijn en introductie-activiteiten) ter verbetering van het studentenklimaat.
• Den Haag is in 2022 lid geworden van het landelijk netwerk Kennissteden Nederland.

Een brede leer- en ontwikkelomgeving

• In 2022 hebben bijna 5.000 leerlingen met tenminste een zwemdiploma A via het schoolzwemmen de basisschool verlaten.
• Dit jaar hebben de laatste kindcentra gebruik gemaakt van stedelijke ondersteuning. Hiermee is de stimuleringsregeling afgebouwd en is dit opgenomen binnen de reguliere werkzaamheden.
• Er zijn 21 zomerscholen in 2022 actief geweest om de taalachterstanden te voorkomen of in te halen, anderzijds de leerlingen een aanbod te doen gericht op hun brede talentontwikkeling.

Voor iedere leerling een passende plek

• Voor de aanpak van verzuim en thuiszitten is het routeboek Verzuim en thuiszitters (routeboek) primair onderwijs doorontwikkeld en voor het voortgezet onderwijs geïmplementeerd.
• Het Driehoeksoverleg is ingevoerd, zodat voor ieder kind overwogen is wat zijn ontwikkelpotentieel is. Het aantal vrijstellingen op basis van lichamelijke of psychische gronden is gedaald van 270 in schooljaar 2020-201 naar 245 in schooljaar 2021-2022.
• Er is een ouder- en jeugdsteunpunt passend onderwijs opgericht waar ouders en jongeren terecht kunnen met vragen rondom passend onderwijs en jeugdhulp.
• Er zijn voorbereidingen getroffen voor een centrale aanmelding voor het speciaal onderwijs en kinderdagcentra om de wachtlijsten op te lossen.
• In april 2022 zijn de onderwijs-jeugdhulparrangementen (OJA’s) gestart. Hierin zijn veelvoorkomende ondersteuningsbehoeften vanuit onderwijs en jeugdhulp gecombineerd. Op 10 deelnemende scholen krijgen kinderen een OJA als zij extra ondersteuning nodig hebben.
• Met verschillende trajecten is ingezet om jongeren weer terug te leiden naar school, of als school geen optie (meer) is naar de arbeidsmarkt.
• Met de inzet op studiekeuzebegeleiding en loopbaanoriëntatie zijn leerlingen geholpen bij het maken van hun studiekeuze om zo een latere studieswitch of zelfs schooluitval te voorkomen.
• Vanuit het Jongerenpunt070 zijn jongeren die dreigden uit te vallen, zijn uitgevallen of geen werk of schoolinschrijving hadden naar onderwijs of werk begeleid of hen een ander perspectief geboden. Leerlingzaken heeft hiervoor in het schooljaar 2021-2022 vanuit het Jongerenpunt070 4.249 jongeren benaderd. Het percentage vroegtijdig schoolverlaters in het schooljaar 2021-2022 was 2,9% (schooljaar 2020-2021: 2,3%).

Voldoende en toekomstbestendige gebouwen

• Er is voor drie basisscholen vervangende nieuwbouw opgeleverd en voor één basisschool renovatie en uitbreiding als alternatief voor vervangende nieuwbouw opgeleverd.
• De verordening Voorzieningen huisvesting onderwijs is geactualiseerd (RIS 314547 ).
• De herijking van het Integraal Huisvestingsplan (IHP) is vastgesteld (RIS 311845 ).
• Er zijn vijf aanvragen voor cofinanciering van energiebesparende maatregelen toegekend.
• Dit jaar is de vergoeding van ontwerpkosten voor een groen-blauw schoolplein tweemaal toegekend.
• Er zijn 18 aanvragen toegekend voor het verbeteren van ventilatie en het realiseren van energiebesparende maatregelen.

Nieuwkomers
In 2022 zijn circa 1.600 nieuwkomers (700 primair onderwijs, 900 voortgezet onderwijs), waaronder Oekraïners in Den Haag opgevangen. De gemeente en de schoolbesturen hebben nauw met elkaar opgetrokken om groepen en locaties uit te breiden. Om de verdeling goed te laten plaatsvinden is een centraal aanmeldpunt geopend dat zicht kreeg op het aantal leerlingen en beschikbare plaatsen. Dit kon niet voorkomen dat er een wachtlijst ontstond (eind december: 250 primair onderwijs, 100 voortgezet onderwijs). Met het ministerie is gesproken om de leerlingen en ouders een aanbod te kunnen doen dicht tegen het geven van onderwijs aan. Na een gesprek met de minister is toegezegd dat het ministerie wil meezoeken naar oplossingsrichtingen. Dit proces zal in 2023 worden voortgezet.

Indicatoren en kengetallen

Voorschoolse educatie

 
Door corona zijn schommelingen te zien in bereik gedurende de pandemie in 2020, 2021 en 2022. In 2021 is er een daling van bereik te zien geweest, wat zich heeft hersteld naar een uiteindelijk bereik van 65%. In 2022 meten we stadsbreed een bereik van 63%. Met de vaststelling van nieuw beleid voorschoolse educatie in 2021 is extra inzet gepleegd om in de eerste plaats het bereik te herstellen en in de tweede plaats dit vervolgens te doen stijgen. De ambitie is nog steeds 5% per jaar.

Het percentage van 63% is stadsbreed. In de wijken met een hoog percentage doelgroepkinderen (zoals Laak), ligt het percentage gelijk aan het stadsbrede beeld, met 63%. In de Schilderswijk, Transvaal, Moerwijk, Morgenstond en Bouwlust/Vrederust ligt het percentage hoger met 66%.

Voortijdige schoolverlaters

* Voorlopig cijfer op basis van DUO-gegevens per 1 oktober 2022.

Tijdens de coronaperiode hielden scholen in het middelbaar beroepsonderwijs studenten die er niet goed voor stonden vaak langer binnen het onderwijs. Een deel van deze jongeren is afgelopen schooljaar alsnog uitgevallen, ook doordat veel jongeren mentale problemen ondervonden door de coronaperiode. De aantrekking van de arbeidsmarkt zorgt er bovendien voor dat werken een aantrekkelijk alternatief is voor studenten. Hierdoor stroomden zij meer dan voorgaande jaren uit naar de arbeidsmarkt, voordat zij hun diploma behaalden.

*Bron: leerplichttelling 2021-2022, actuele peildatum 1 oktober 2022
**Bron: voorlopig cijfer uit maandrapportage gebaseerd op DUO-cijfers 1 oktober 2022

Verzuim
In het schooljaar 2021-2022 zaten 77.680 kinderen en jongeren van 5 tot 18 jaar op school. In totaal waren er in het schooljaar 2021-2022 439 thuiszitters. Dit betreft door de afdeling Leerlingzaken geregistreerde leerlingen tussen 5 en 18 jaar die ongeoorloofd een maand of langer de school niet hebben bezocht (relatief verzuim) of geen schoolinschrijving hadden (absoluut verzuim). Aan het eind van het schooljaar waren er 113 leerlingen nog niet (terug) op school.

Het definitieve percentage voortijdig schoolverlaters is in 2021 uitgekomen op 2,34%. Hiermee is de ambitie van minder dan 2,5% gerealiseerd. De verwachting is dat het schooljaar 2021-2022 op ongeveer
2,9% uitkomt. De stijging van het percentage komt onder andere door de aantrekking van de arbeidsmarkt na de coronaperiode wat voor studenten een aantrekkelijk alternatief is geworden. Ook psychische en sociaal-maatschappelijke problematiek, die is verergerd of meer zichtbaar geworden in de coronaperiode, draagt bij aan voortijdig schoolverlaten. Daarnaast blijkt er elk jaar een groep jongeren te zijn die de verkeerde studiekeuze heeft gemaakt of die afhaakt door problemen in de school- of thuissituatie. Een deel van deze jongeren lukt het niet om snel weer een studie op te pakken.