Stadsdelen, integratie en dienstverlening

Beleidsverantwoording per activiteit
 

Stadsdelen

Participatie (Leefbaarheid en bewonersparticipatie)
Haags Samenspel
In 2022 heeft het programma Haags Samenspel bestaande hulpmiddelen voor de ambtelijke organisatie zoals de Haagse Participatiewerkwijze en het Haags Participatiekompas toegepast in projecten en verder doorontwikkeld. Verder werkt Haags Samenspel mee aan de verankering van participatie in de kerninstrumenten van de Omgevingswet.
De ontwikkeling van het communicatie- en participatieplatform voor de 3 grote gebiedsontwikkelingen (Binckhorst, CID, Zuidwest) en Mariahoeve is in de afrondende fase. Het platform moet voor bewoners en ondernemers actueler, transparanter, vollediger en begrijpelijker maken welke projecten en ontwikkelingen er spelen én hoe en wanneer zij daar over mee kunnen denken.

Participatieprojecten
In 2022 heeft Haags Samenspel 18 projecten ondersteund in het ontwerp en de (digitale) uitvoering van het participatietraject. Dit zijn 4 wijkbudgetten, 3 wijkagenda’s, 1 experiment met politieke participatie (themastemmen) en 10 projecten in het fysieke domein: van het plaatsen van ondergrondse afvalcontainers en herinrichtingen van (verkeers)pleinen tot de Omgevingsvisie.
Daarnaast is er geïnvesteerd in e-learnings en leerprogramma’s op het terrein van participatie, ook op stadsdeelniveau.

De digitale tool die voor de wijkbudgetten is ontwikkeld, geeft bewoners concrete invloed. Zo ontstaat meer ruimte voor het financieel ondersteunen van kleinschalige wijkinitiatieven. De wijkbudgetten zijn een mooi instrument om verbindingen tussen bewoners te stimuleren.

Initiatieven uit de stad
De gemeente heeft veel vertrouwen in de Haagse kracht en de kracht van bewoners. De gemeente wil initiatieven van bewoners mogelijk maken. We stimuleren het oplossen van kleine leefbaarheidsproblemen en het pakken van sociale verantwoordelijkheid in de wijken door bewoners. De stadsdelen hebben daarom in 2022 weer stevig ingezet op het ondersteunen van bewonersorganisaties en het aanspreken van andere groepen.

In 2022 hebben we bewoners gestimuleerd om met mooie ideeën, projecten en activiteiten te komen voor hun buurt en leefomgeving. Het stadsdeel heeft hen daarbij geholpen. Het gaat om activiteiten waarbij de bewoners zelf een actieve rol hebben. Zoals buurtactiviteiten om de sociale cohesie te verbeteren, kinderactiviteiten die bewoners zelf organiseren, schoonmaakacties, activiteiten van bewonersorganisaties, ontmoetingsactiviteiten om verschillende bewonersgroepen met elkaar in contact te brengen, ontmoetingsactiviteiten voor ouderen, het plaatsen van hanging baskets die worden onderhouden door bewoners of ondernemers en nog veel meer.

In 2022 hebben de stadsdeelorganisaties subsidie aan zo’n 1.000 initiatieven gegeven via de regeling Leefbaarheid en bewonersparticipatie. Zo organiseerden de vrijwilligers van de Wijkwinkel in Scheveningen een midden voor hun mindervalide senioren, zetten bewoners  in het Renbaankwartier zich in voor weesfietsen en organiseerden bewoners in Haagse Hout een route langs de parels van Bezuidenhout. Bewoners in Leidschenveen-Ypenburg namen het initiatief voor een gezamenlijke buurtmaaltijd waar 300 buurtgenoten elkaar ontmoetten en werd er een seniorendag georganiseerd, waar 150 senioren aanwezig waren.  In Laak namen bewonersorganisaties het initiatief voor vrijwilligersmarkt ‘Laak doet mee’: Ook was er een kinderfeest Laakveld. In Segbroek waren de Halloweenfeesten  op het Moerbeiplein en het Kastanjeplein een groot succes. In Escamp werd in Vrederust door de buurtmoeders een geslaagde vrouwendag activiteit georganiseerd met een bereik van 100 vrouwen en nam de bewonersorganisatie in het Wateringse Veld het initiatief om een succesvol Loopfestijn te organiseren voor de bewoners. In Centrum  werd door de bewonersorganisatie een buitenspeeldag voor kinderen georganiseerd, waarbij buurtbewoners op een positieve manier met elkaar in contact laten komen en zo de sociale cohesie te versterken. En bewoners uit de Roggeveenstraat organiseerden een straatfeest en schoonmaakactie de voor zowel bewoners uit de straat als bewoners in de omgeving, om zo de onderlinge de verbondenheid tussen bewoners te versterken. In Loosduinen werd door bewoners een activiteit georganiseerd met aandacht voor de dorpsgeschiedenis en de onderlinge verbondenheid. Ook organiseerden de bewoners van Ockenrode een bijeenkomst om de saamhorigheid te vergroten in de buurt.

Bewoners en beleid
Bewonersorganisaties waren ook in 2022 belangrijke gesprekspartners van de gemeente bij het vormgeven en invullen van beleid voor de wijken. Bewonersorganisaties zijn niet de enige spreekbuis van de wijk: er zijn ook bewonerscommissies, milieugroepen, bewonersgroepen, verenigingen van eigenaren, straatvertegenwoordigers, ondernemers- en winkeliersverenigingen en vele andere groepen. De stadsdelen zijn in 2022 onverminderd doorgegaan met het stimuleren en ondersteunen van nieuwe activiteiten van deze groepen.

Bestrijding onveiligheid
Verbeteren van de leefbaarheid en veiligheid vindt plaats via bemiddeling, mediation en buurtpreventie- en Interventieteams. Kern van de aanpak is preventie, vroegtijdige signalering en actief op bewoners en ondernemers afstappen om hulp en ondersteuning te bieden. De bewonersinitiatieven op het gebied van veiligheid vervullen hierbij een sleutelrol. Er zijn 37 bewonersinitiatieven ondersteund. Voor hen was een scholingsprogramma toegankelijk, waaronder een stedelijke studiedag voor alle vrijwilligers. Hierbij zijn thema’s als signaleren en observeren, (zogenaamde spotter-informant), cybercrime en ondermijning behandeld. Bij burenconflicten, relatieconflicten en andere vormen van overlast of conflicten konden bewoners gebruik maken van ca. 130 goed opgeleide coaches en bemiddelaars voor vrijwillige hulpverlening in de vorm van (buurt)bemiddeling, mediation en coaching.

Inrichting en onderhoud buitenruimte
Den Haag streeft er naar dat de buitenruimte behalve schoon, heel en veilig ook prettig is om te verblijven.
Hagenaars willen goed begaanbare stoepen en wegen, leuke plekken om te zitten en geen vervuiling door
zwerfvuil. Met de gebiedsgerichte aanpak vanuit de stadsdeelorganisatie is er in 2022 voor zorggedragen dat elke wijk krijgt wat nodig is. Aan de hand van eigen inspecties en meldingen van bewoners zijn kleine reparaties uitgevoerd aan bestrating en asfalt. Na graafwerkzaamheden en het opbreken van de bestrating, bijvoorbeeld door nutsbedrijven voor het vervangen van hun kabels en leidingen, is gecontroleerd of bestrating weer netjes en veilig is hersteld.

Straatmeubilair
Straatmeubilair zorgt ervoor dat Hagenaars elkaar in de openbare ruimte kunnen treffen. In acht
wijken is het straatmeubilair en de direct omliggende verharding weer op orde gebracht. In de stadsdelen Centrum en Haagse Hout is er extra aandacht voor het beheer van het binnenstadgebied, de omgeving van het Centraal Station en het Beatrixkwartier op Hofstadniveau. Dat geldt ook voor de maatregelen in het kader van Den Haag Regeringsstad, de participatie in beveiligingsmaatregelen van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid, het Koninklijk Huis, de ambassades, Prinsjesdag en de Veteranendag.

Schone stad
Vanuit de ‘keten op schoon’ hebben alle stadsdelen meegewerkt aan het realiseren van een schone stad, conform het Programma voor een Schone Stad 2021-2022 (RIS307053). Het vuil dat toch op straat zwerft, is opgeveegd. Per stadsdeel is in overleg met alle betrokken ketenpartners (beheerders, uitvoerders, handhavers) bepaald hoe het meest effectief kan worden schoongemaakt. Waar problemen zijn, is intensiever schoongemaakt. Dat combineerden we met gerichte handhaving, goede communicatie en allerlei participatieactiviteiten.

De stadsdelen hebben ook gezorgd voor het plaatsen en repareren van afvalbakken en het laten opruimen van verf, (frituur)vet en oliesporen op de weg (veelal als gevolg van verkeersongevallen). Analoog aan de landelijke trend wordt Den Haag in toenemende mate geconfronteerd met illegale dumpingen in de openbare ruimte van emballages met onbekende chemische inhoud, naar verwachting afval, afkomstig van het produceren van synthetische drugs. Na een aanbestedingsprocedure is in oktober 2022 een nieuwe raamovereenkomst aangegaan met een externe aannemer. De kosten van sanering van de grond bij dergelijke vondsten zijn zo hoog dat in 2022 het beschikbare budget voor afvalverwijdering is overschreden. Waar mogelijk zijn kosten op de overtreders verhaald.

Dumpingen
Structureel zijn projecten uitgevoerd in de stadsdelen over de thema’s: gedumpt afval bij ondergrondse afvalcontainers, gedumpt voedsel, hondenpoep, rattenoverlast, zwerfafval en de kerstbomeninzameling. Bewoners, ondernemers en bezoekers worden zoveel mogelijk aangesproken op hun gedrag.

Opruimen!
Er is stevig ingezet op het betrekken van bewoners bij een schone stad. Extra aandacht is er geweest via de opruimestafette, de opruimchallenge in de zomer en door feestdagen te koppelen aan het thema schoon. De campagne ‘schoon doen we gewoon’ start met een stedelijke schoonmaakdag, de ‘Haagse Poetsdag’. Verder zijn er 50 nieuwe containertuintjes geplaatst, 14 nieuwe Wijkambassadeurs opgeleid, heeft de actie ‘Schone Buurt’ 2 keer plaatsgevonden en zijn er 16 Opruimdagen georganiseerd waaraan ca 2.145 bewoners hebben deelgenomen. Via het participatieplatfom Jouw schone buurt zijn 2.800 afvalknijpers uitgedeeld aan individuele bewoners en zijn deze aan ca. 20 groepen / bedrijven beschikbaar gesteld. Ook heeft dit jaar na twee jaar vuurwerkverbod weer een ‘Schoonste straat’ plaatsgevonden.

Haagse strand
De stadsdelen Loosduinen en Scheveningen beheerden ook in 2022 het Haagse strand. Zij zorgden voor het
onderhoud van de toegangen tot het strand, zoals trappen en op- en afritten en het aanbrengen van borden.
Ook wordt de afrastering langs de voet van de duinen onderhouden net als de op- en afritten. Daarnaast hielden zij toezicht bij de opbouw, exploitatie en het afbreken van de strandpaviljoens en de nutsvoorzieningen (elektra, water en riolering) en werd regie gevoerd op het schoonmaken van het strand en het plaatsen van afvalbakken. Verder onderhielden zij de contacten met de strandpaviljoenhouders en adviseerden over aangevraagde evenementen.

Inrichting verkeer
Door de stadsdelen zijn ook in 2022 kleine zaken in de buitenruimte aangepakt, denk aan herinrichtingen of aanpassingen aan de infrastructuur. Vaak gebeurt dit op verzoek van bewoners. De gemeente heeft als beheerder van de openbare ruimte, de wettelijke taak zorg te dragen voor de veiligheid en bruikbaarheid van deze openbare ruimte (de zorgplicht). De gemeente is derhalve wettelijk verantwoordelijk voor beheer en onderhoud van de verkeersborden en de belijning op het wegdek.

Openbaar groen en openlucht recreatie
Voor wat betreft onderhoud en beheer is ook in 2022 ingezet op gezond, veilig en netjes verzorgd openbaar groen voor bewoners en  bezoekers van de stad. In 2022 is het door ontwikkelen van de keten groen gestart. Doel van de keten is onder andere het uniformeren van processen en werkzaamheden waardoor efficiënter gewerkt kan worden. Een voorbeeld hiervan is het uniforme bomenbestek wat zorg draagt voor de noodzakelijke periodieke snoei voor alle straatbomen en het door ontwikkelen van het bestekkenproces om tijdig tot een opdracht te komen.
Extra aandacht was er voor ganzenoverlast. Samen met Stadsbeheer is een start gemaakt te komen tot een aanpak om de overlast van ganzen te beperken.
In 2022 zijn door de hele stad plantvakken opgeknapt. Naast het opknappen van bestaand groen is er ook geïnvesteerd in het vergroenen van wijken en buurten door het verwijderen van niet gebruikte verharding. Het vergroenen van wijken draagt onder andere bij aan het voorkomen van hittestress en de natuurlijke afvloeiing van (regen)water.

Speelvoorzieningen
Een groot deel van de spelende kinderen/jongeren maakte dagelijks gebruik van de buitenruimte. In de zomer gemiddeld vier à vijf keer per week en in de winter ruim twee keer.
Het aantal inwoners dat sport en beweegt in de buitenruimte stijgt. Alle speelvoorzieningen zijn in 2022 gelijkwaardig onderhouden en beheerd. Ouders, verzorgers, gebruikers en de buurt leverden een participatieve (en vrijwillige) bijdrage aan het op orde houden van een kwalitatief goed en uitdagend speelvoorzieningenniveau. Dit deden zij door bijvoorbeeld het sleutelbeheer op zich te nemen, meldingen te doen van kapotte speeltoestellen, mee te helpen bij activiteiten rondom buitenspelen, mee te doen met schoonmaakacties rondom en op speelplekken enzovoorts. Ook in 2022 zijn alle speelplekken risico-georiënteerd geïnspecteerd op veiligheid en functionaliteit.
Samen met kinderen en omwonenden is gekeken hoe we de buitenruimte het beste kunnen ontwikkelen en waar mogelijk uitdagende speellocaties^[1] in de stad kunnen creëren. Door gezamenlijk (stadsdeel, bewoners en partners) prioriteiten te bepalen, wordt de betrokkenheid in de wijk vergroot. Deze participatie kan zich ook uitstrekken tot de keuze voor inrichting van een speelplek. Voor dit laatste wordt ook gebruik gemaakt van e-participatiemiddelen.
Daarnaast zijn samen met bewoners, gebruikers en samenwerkingspartners, verspreid over de stad, speelplekken ingericht als samenspeelplekken. Dit zijn speelplekken waar kinderen met én zonder beperking onbelemmerd kunnen samen spelen. In 2022 zijn 5 speelplekken (deels) getransformeerd tot samenspeelplekken. Het betreft: Nederhoflaan (Loosduinen), Baambruggestraat (Escamp), Wijkpark De Verademing (Segbroek), Katschiplaan (Leidschenveen-Ypenburg) en Tesselweide (Scheveningen).

Gebiedsgericht welzijnswerk
In 2022 is gewerkt aan de welzijnsvisie zoals vastgesteld eind 2021 (RIS 310647). Doel van de nieuwe welzijnsvisie, die samen met welzijnswerkers en onafhankelijke experts tot stand is gekomen, is om na jaren van veranderingen rust, continuïteit en vernieuwing te bieden. Zodat nog meer Hagenaars en Hagenezen, die er even niet uitkomen – individueel, of met elkaar bereikt worden. Wat de belemmering ook is, hoe verborgen de problematiek ook is, er moet een luisterend oor, een wegwijzer zijn. Iemand die naast je staat, je ondersteunt en je op weg helpt, mensen met elkaar verbindt, de zelf- en samenredzaamheid vergroot.

Hiervoor subsidiëren we de inzet van welzijns-, jeugd- en opbouwwerkers en de
openstelling van welzijnslocaties. Op basis van wijkagenda’s - en daar waar die nog niet zijn de
wijkprogramma’s 2016-2019 – en met behulp van de sociale wijkscans zijn per stadsdeel maatschappelijke vraagstukken vastgesteld die passen binnen de gemeentelijke ambities voor 2022. De subsidieuitvraag vond reeds plaats in april 2021, wat maakt dat dit nog niet op basis van het nieuwe beleid kon plaatsvinden. Voor 2022 golden de voormalige ambities:

1. De Haagse jeugd groeit veilig, gezond en met plezier op en ontwikkelt haar talenten.
2. Iedereen woont en werkt in een prettige omgeving, waarbij bewoners maximaal zeggenschap hebben over hun fysieke en sociale leefomgeving.
3. Mensen zijn vitaal en streven een gezonde leefstijl na.
4. De gezamenlijke toekomst van bewoners telt. Iedereen krijgt gelijke kansen, ongeacht achtergrond, ras, geslacht of geaardheid.

In Programma 8 zijn de resultaten voor de Servicepunten XL opgenomen.

De welzijnsorganisaties hebben in nauw overleg met de gemeente in 2022 zoveel mogelijk impact gemaakt. Flexibel, zichtbaar en merkbaar in de  stad. Binnen het welzijnswerk kon jong en oud terecht voor een luisterend oor en ondersteuning. Het werken vanuit de welzijnslocaties gaat hand in hand met het outreachend werken. Welzijnswerkers gaan actief naar de mensen toe. Jongeren worden op straat aangesproken. Welzijnswerkers bouwen een relatie op en winnen vertrouwen, zodat bezien kan worden wat iemand nodig heeft. Kwetsbare bewoners zijn in contact gebracht met hulpverlening en ondersteuning. Opbouwwerkers hebben initiatieven van bewoners die wat voor elkaar wilden betekenen ondersteund.
In stadsdeel Centrum is samenwerking in de wijken Rivierenbuurt en Schilderswijk gestimuleerd via het instrument ‘Haagse Tafel’, waarbij partijen de inzet op elkaar afstemmen. Daarnaast is vrijwilligerswerk gestimuleerd door subsidiëring van buurtkamers en Haagse Hopjes (uitleen buitenspeelgoed).

Straatcoaches voor jongeren 16 – 27 jaar
Aanvullend op het reguliere jongerenwerk is de inzet van de straatcoaches in 2022 gecontinueerd. Inzet vond plaats op 9 locaties met de meeste jongerenoverlast in de stadsdelen Centrum, Laak, Escamp, Loosduinen en Scheveningen (zomerperiode). De 10 straatcoaches werken in de avonduren met vaste koppels. Ook tijdens de jaarwisseling, de ramadan en het WK zijn de straatcoaches ingezet. Zij zetten in op het terugdringen van de jongerenoverlast (70%) en voor een kleiner deel (30%) leiden zij jongeren toe naar het bestaande aanbod van hulpverlening, welzijn, werk en school zodat er voor hen weer perspectief ontstaat.

Eenvoudiger inrichten welzijnswerk Centrum
Begin 2022 heeft besluitvorming over het eenvoudiger inrichten van het gebiedsgerichte welzijnswerk in stadsdeel Centrum plaatsgevonden. De implementatie in de wijken Kortenbos, Oude Centrum en Transvaal per 2023 is afgelopen jaar in nauwe samenwerking met de betrokken welzijnsorganisaties voorbereid.

Versterken samenwerking
De samenwerking met de welzijnsorganisaties is verstevigd. Zo is door gemeente en welzijnswerk in de eerste helft van het jaar een conferentie over meidenwerk georganiseerd om de vraagstukken bij meiden aandacht te geven en de professionaliteit van het welzijnswerk te bevorderen. Ook zijn de samenwerkingsafspraken tussen gemeente, politie en welzijnsorganisaties die sinds 2012 bestaan, geactualiseerd. Doel hiervan is een integrale aanpak waarbij inzet vanuit politie, jongerenwerk en gemeente aanvullend ten opzichte van elkaar is en er door samenwerking ingezet wordt op de ontwikkeling van jongeren tot volwassenen, wat kan leiden tot minder overlast en criminaliteit.

Flexibel budget
In 2022 is ruimte gekomen voor intensivering en maatwerk bovenop de basisinzet welzijnswerk, om in te spelen op actuele vraagstukken in de wijken middels een flexibel budget (RIS313619). Op grond van dit nieuwe beleid is de Subsidieregeling welzijn voor innovatieve wijkgerichte initiatieven Den Haag 2020 niet voortgezet. Met het budget is ingespeeld op vraagstukken die om maatwerk en intensivering op gebiedsniveau vragen, bovenop de dienstverlening die het professionele welzijnswerk conform subsidieafspraken 2022 al verricht. Een subsidieregeling voor dit flexibel budget is voor 2023 in ontwikkeling.

Zuidwest op z’n best
Met de Regiodeal Den Haag Zuidwest werken we aan drie doelen in Zuidwest: het vergroten van de sociale cohesie en participatie, het verbeteren van de gezondheid en vitaliteit van bewoners en het stimuleren van werk en werkgelegenheid, inclusief de lokale economie. Dit doen we samen met bewoners, ondernemers, onderwijsinstellingen, zorg- en welzijnsorganisaties, woningcorporaties en andere partners die zich wil inzetten voor Zuidwest (zie 4 ^e voortgangsbericht tot juli 2022 RIS313553 ).

De initiatieven van het stadsdeel, met cofinanciering vanuit de Regiodeal, werpen steeds meer hun vruchten af. Zo hebben de Groene Matties de Haagse Ontmoetingsprijs gewonnen. " Vanuit de droom van een groep powervrouwen uit Vrederust is de binnentuin omgetoverd tot een plek waar jong en oud samenkomen en samen tuinieren: de MengelMoestuin, een buurthuis in de buitenlucht", aldus de jury. Ook in ontmoetingsruimte de Luyk komen veel bewoners samen. Hier is het gesprek over het gezonde schoolontbijt gestart. Relatief veel kinderen in Zuidwest gaan zonder ontbijt naar school terwijl een lege maag het moeilijker maakt om je te concentreren en te leren. Inmiddels dient de Luyk als uitgiftepunt van gratis gezonde ontbijten voor gezinnen in de wijk. Veel ouders maken gebruik van deze voorziening.  Niet elke bewoner weet de gemeente of instellingen in de wijk te vinden. Daarom gaan we met het project Moerwijk West naar bewoners toe. De renovatie van woningen benutten we hier om het gesprek aan te gaan met bewoners, niet alleen over het wonen, maar ook over sociale vraagstukken. Samen met de woningcorporatie, Parnassia en Welzijn worden er bankgesprekken gevoerd in de voorbeeldwoning. Hierdoor bereiken we achter de voordeur mensen met hulpvragen, die zelf niet makkelijk over de drempel naar voorzieningen stappen. We zien dat 6 op de 10 huishoudens kampt met schulden en andere vraagstukken, zij worden aan de keukentafel geholpen of doorverwezen naar bijvoorbeeld een servicepunt XL.

De Regiodeal was de opmaat naar een twintigjarig programma: de Brede Aanpak Zuidwest (ofwel het Nationaal Programma Zuidwest). Het ministerie van BZK heeft Zuidwest benoemd als één van de 20 focusgebieden in het Nationaal Programma Veiligheid en Leefbaarheid. Met dit programma wil het Rijk samen met gemeenten en andere lokale partijen de leefbaarheid en veiligheid in 20 focusgebieden weer op orde te krijgen en de bewoners weer perspectief te bieden (zie Visie Programma leefbaarheid en veiligheid RIS310939). Dit betekent dat het Rijk de Brede Aanpak Zuidwest ondersteunt.

Wijkleefbaarheid
Wijkagenda’s (RIS310888 en RIS307151)
Alle wijken in Den Haag krijgen tot en met 2023 een wijkagenda. Hierin stellen gemeente en bewoners samen vast wat de komende 4 jaar de belangrijkste kansen en uitdagingen in de wijk zijn. In 2022 zijn weer 11 wijkagenda’s afgerond, waarmee inmiddels 26 wijken zijn voorzien van een wijkagenda. De wijkagenda wordt opgesteld op basis van een wijkprofiel met data over de wijk.  Naast de beschikbare data op wijkniveau wordt data over de beleving van de leefbaarheid verzameld via een bewonersenquête. Veel van ambities in de wijkagenda zijn uitgevoerd. Zo vormen de wijkagenda’s input voor een jaarlijks handhavingsprogramma en voor de opdracht aan de welzijnsinstellingen. Ze leggen ook een verbinding met de wijkgerichte aanpak van Energietransitie en de omgevingsplannen.

Gulden klinkers
In 2022 zijn 14 Gulden klinkers ingestraat. Evenveel als in de afgelopen jaren. De klinkers zijn verdeeld over alle stadsdelen en de thema’s waren groen en/of schoon heel en veilig. Het aantal onderhoudsaanvragen voor klinkers stijgt, in 2022 waren dit er 42. Na twee jaar corona was er weer een Klinker Gala. Op dit gala zijn 17 nominaties uitgedeeld. Deze nominaties worden in 2023 omgezet in klinkers.

Aanpak klad en plak vandalisme (Milieubeheer)
Grafitti
In 2022 is in totaal 5.004 m2 graffiti verwijderd, waarvan 1.568 m2 van (particuliere) panden en 3.436 m2 van objecten in de openbare ruimte. Er is 1.033 m2 illegale plak verwijderd. Samen met The Hague Street Art wordt ingezet op manieren om in contact te komen met illegale graffiteurs die ‘tags’ (handtekeningen) achterlaten.  Zo worden ze betrokken bij graffiti-jams op de Legale Graffiti Locaties. Dit leidt in een aantal gevallen tot resultaat (minder tags). Het is helaas niet altijd mogelijk om in (goed) contact te komen met deze graffiteurs. Om de graffiteurs te ontmoedigen worden illegale tags zo snel mogelijk verwijderd. Met de graffiti-schoonmaakregeling is graffiti op particuliere panden gratis verwijderd (inclusief aangifte bij de politie). Er zijn ruim 7.000 panden ingeschreven.

Duurzaamheid
De gemeente stimuleerde ook in 2022 duurzaamheid door bewoners te inspireren, te begeleiden en te
koppelen aan het bedrijfsleven, bij voorkeur in Den Haag. Dit onderwerp had in 2022 volop de aandacht door de energiecrisis. We organiseerden bijeenkomsten om de bewoners te helpen om energie te besparen en voor groepen bewoners om van ideeën uitvoerbare projecten te maken. We verbonden groepen om advies en kennis uit te wisselen. Goed lopende initiatieven gaven we een plek in het Haagse duurzaamheidsnetwerk.  Er zijn 15 duurzame wijkinitiatieven gesubsidieerd. 

Ook stimuleerde de gemeente het bedrijfsleven om hun pand en bedrijfsvoering te verduurzamen. Met
de milieubarometer gaven we ondernemers inzicht in hun energie- en waterverbruik zodat ze zien waar het
meeste te besparen valt. Horeca en detailhandels kregen een zogeheten energiescan die laat zien hoe ze snel
kunnen besparen op hun energierekening en die algemene tips geeft voor een duurzamere bedrijfsvoering. Daarnaast hielpen we  ondernemers en instellingen om de maatregelen ook daadwerkelijk te nemen door maatwerkadvies. In duurzaamheidskringen voor zorg, buurthuizen, strandtenten, hotels en evenementen stimuleerden we de energierekening en CO2-uitstoot terug te dringen en voedselverspilling tegen te gaan. 

Integratie en burgerschap
Inclusiviteit en verbinding
In 2022 is verder ingezet op het verder bouwen aan een inclusieve stad. Dit thema komt ten dele aan bod in de nota ‘Op weg naar een inclusieve samenleving’ (RIS307542). Breder komt het ook aan bod in de nota ‘Bouwen aan een verbonden stad’ (RIS308172), evenals het thema verbinding. Het voeren van dialogen tussen mensen met verschillende achtergronden is hier essentieel onderdeel van. In 2022 zijn verschillende kleinschalige en laagdrempelige dialogen georganiseerd in de stad, onder ander met Dialoog in Den Haag. Er hebben ongeveer 45 dialogen plaatsgevonden waar ca. 630 stadsgenoten aan meededen.

Er zijn ontmoetingen gefaciliteerd vanuit de gemeente met, en tussen, religieuze instellingen om verschillende groepen burgers met elkaar te verbinden die op andere wijze vaak niet worden bereikt. Door deze ontmoetingen is er meer begrip van en kennis over elkaar ontstaan, en zijn vooroordelen verdwenen. Organisaties zijn gestimuleerd om zich actief in te zetten voor de integratie in de stad. Ook is het onderzoek door het Verwey-Jonker instituut afgerond. Deze uitkomsten zullen in 2023 handvatten bieden voor de nadere invulling van activiteiten.

In 2022 is veel gedaan op het gebied van het koloniaal en slavernijverleden. In november 2022 zijn de onderzoeksresultaten gepresenteerd van het wetenschappelijk onderzoek door het KITLV in de Koninklijke Schouwburg. Op dezelfde dag heeft de burgemeester namens het stadsbestuur diens excuses aangeboden. In mei is een begin gemaakt met de Haagse herdenkingscultuur, in het Museum Sophiahof. Om deze cultuur te verduurzamen wordt een herdenkingscomité opgericht. Vanaf juli hebben gemeenschappen hun herdenkingen kunnen financieren via een subsidieregeling koloniaal en slavernijverleden. Verder heeft de organisatie Haags Verhaal een opdracht gekregen om de herdenkingen in Den Haag in beeld te brengen, dit boek zal in juli 2023 uitgebracht worden. Stroom Den Haag heeft in 2022 verder gewerkt aan de realisering van de slavernijmonumenten en hiervoor een onafhankelijke adviescommissie ingesteld. Ook zijn er educatieopdrachten gegeven aan Centrum 16-22 voor een lesprogramma over het slavernijverleden en de doorwerking in het heden. En aan Het Nationaal Theater voor een theatraal aanbod in de klas. Verder ondersteunt de gemeente de expositie van het Haags Historisch museum in 2023 over het koloniaal verleden. Tot slot wordt gewerkt aan het oprichten van een adviescommissie koloniaal en slavernijverleden.

Tegengaan van discriminatie
In 2022 is verder uitvoering gegeven aan de nota ‘Op weg naar een inclusieve samenleving’ (RIS307542). Op 21 maart, de internationale dag tegen discriminatie, is een groots festival georganiseerd in de stad. Verschillende (religieuze) organisaties openden hun deuren voor bezoekers. Ook zijn er stappen gezet op het tegengaan van discriminatie binnen maatschappelijke velden. Zo is Haagse aanpak voor gelijke stagekansen verder geconcretiseerd, is de Week van respect ondersteund, is het werkgeversnetwerk Divers Den Haag uitgebreid en verder vorm gegeven, vond er een met de politie een expert ontmoeting plaats rondom proactief controleren, zijn Haagse sportpedagogen versterkt via seminars gegeven door de gemeentelijke antidiscriminatie voorziening Den Haag Meldt, is de praktijktest over discriminatie op de woningmarkt uitgevoerd en zijn eerste stappen gezet om tot praktijktesten te komen ook voor andere velden. Daarnaast zijn verschillende projecten in de stad ondersteund met als doel discriminatie tegen te gaan en verbinding te stimuleren, op basis van de subsidieregeling Verbinding en Antidiscriminatie 2021. Bijvoorbeeld het project ‘Met andere ogen’. Verder is in 2022 werk gemaakt van de uitvoering van het IV Waardeer Joods Erfgoed, weer antisemitisme. Tot slot is verder ingezet op het vergroten van de zichtbaarheid van Den Haag Meldt, middels een algemene communicatiecampagne. Eerste stappen zijn gezet om tot een campagne te komen te komen die zich richten op specifieke maatschappelijke terreinen. Ook zijn twee landelijke projecten opgezet, rondom het ontwikkelen van een dashboard en het komen tot een integrale ketenaanpak. Deze twee projecten zijn het gevolg van een landelijke lobby geweest in 2021.

Nieuw in Den Haag – EU Arbeidsmigranten (inclusief Taal in de Buurt)
Afgesproken is dat het The Hague Information Centre (THIC) zich ook gaat richten op EU Arbeidsmigranten qua informatieverstrekking. Ook is in 2022 en start gemaakt met het opzetten van een mobiel informatiepunt voor EU arbeidsmigranten in Laak.

Voor Taal in de Buurt kenmerkte het jaar 2022 zich nog met ‘het staartje’ van de coronacrisis. Ondanks de covid19 versoepelingen, hadden de eerste groepen nog wel te maken met de geldende 1,5 meter maatregel waardoor er minder mensen konden deelnemen. Daarnaast was men aanvankelijk nog erg voorzichtig om weer in groepen bijeen te komen en deel te nemen aan activiteiten. Tot oktober waren 38 groepen actief met in totaal 508 deelnemers bij 17 organisaties. Hiervan waren 16 conversatiegroepen en 22 NT2 groepen. In totaal zijn er 322 certificaten uitgereikt.

Asielzoekers en vluchtelingenbeleid  
Mensen zonder verblijfsdocumenten
Het doel van het Haags Noodfonds is het verlenen van onderdak en/of materiële ondersteuning aan (uit
geprocedeerde) asielzoekers die door het ontbreken van een verblijfsvergunning in zeer dringende nood
verkeren. Daarbij gaat het vooral om gezinnen met minderjarige kinderen, minderjarige kinderen zonder
ouders en personen met ernstige medische en/of psychische problemen. Stichting Vluchtelingenwerk vormt de schakel tussen de noodvoorzieningen van het Haags Noodfonds en behoeftige (ex-)asielzoekers en (ex-)
vluchtelingen. Zij ontvangen hiervoor een subsidie die gebaseerd op 160 lopende trajecten en een selectie van 50 deelnemers aan het Fonds door de inzet van professionele vrijwilligers. Haags Noodfonds en SVW leggen in 2023 verantwoording af over het jaar 2022, hetgeen de basis is van de definitieve hoogte van
subsidie.

Dienstverlening
Visie op digitalisering en dienstverlening
In navolging van de in 2020 vastgestelde gemeentebrede Visie op digitalisering en dienstverlening (RIS305093), heeft het college in 2022 de (derde) jaarlijkse uitvoeringsagenda voor 2023 (zie RIS313799) opgesteld en toegestuurd aan de raad. In de visie zijn de ambities voor Haagse dienstverlening neergezet: persoonlijk, gemakkelijk en betrouwbaar. Deze ambitie staat voor dienstverlening die aansluit bij de leefwereld van inwoners, ondernemers en maatschappelijke organisaties en die voor iedereen toegankelijk, laagdrempelig en duidelijk is. Het raakt alle facetten van de gemeente en vraagt van iedereen die er werkt om steeds meer uit te gaan van de leefwereld en behoeftes van inwoners en ondernemers in plaats van interne processen en systemen.
Er zijn twee strategische doelen: ‘Luisteren en Verbeteren’ en ‘Integrale dienstverlening’. Deze zijn leidend voor de uitvoeringsagenda. Denk hierbij aan het verder ontwikkelen van onlinedienstverlening, onderzoek met inwoners en ondernemers door De Stadskamer en helder communiceren.

De Stadskamer
De Stadskamer is een gemeentebrede onderzoeksfunctie, om bij de verbetering van beleid en uitvoering, de leefwereld van onze doelgroepen concreet een plek te geven. De gemeentelijke Stadskamer wordt ingezet voor allerlei manieren waarop de gemeente invulling geeft aan communicatie, participatie en dienstverlening aan de Haagse inwoners en ondernemers. In 2022 zijn ruim 30 onderzoeken uitgevoerd naar de behoeften en ervaringen van inwoners en ondernemers. De onderzoeken vinden plaats in het Stadhuis of op locatie bij doelgroepen in de stad, en sinds de coronaperiode deels ook online. Naast kwalitatief onderzoek (waaraan in de afgelopen jaren ruim 4.000 Hagenaars hebben deelgenomen) wordt ook meer gebruik gemaakt van kwantitatief onderzoek en inzichten uit data-analyses.

Klachten
In 2022 heeft de gemeente in totaal 2566 klachten ontvangen, 12 minder dan in het jaar ervoor. In 2022 zijn aanzienlijk meer klachten binnen de wettelijke termijn van zes weken afgehandeld (84%) dan in 2021 (75%). De top 5 van onderwerpen waarover klachten zijn ontvangen bestaat uit afval, de Basisregistratie Personen, doelgroepenvervoer, parkeren en paspoortaanvragen. Om de gemeentelijke dienstverlening te verbeteren, is in 2021 een gemeentebreed verbeterprogramma gestart. De eerste resultaten van het programma hebben in 2022 een beschrijving van de ideale klantreis klachten opgeleverd, de visie op klachten, het benoemen en ordenen van verbeteracties en de ontwikkeling van een dashboard voor klachten.

Tevredenheidsonderzoeken
Voor beter inzicht in de staat van de dienstverlening en identificatie van verbetermogelijkheden, zet de gemeente structureel tevredenheidsonderzoeken in. De gemeente kiest voor één gestandaardiseerde methode van klanttevredenheidsonderzoek. Een standaard manier van vragen, meten en rapporteren maakt het namelijk mogelijk om dienstverleningsniveaus breed te vergelijken, zodat van elkaar kan worden geleerd. Daarmee is het ook een belangrijk instrument om gemeentebreed regie te houden op verbetering en kostenbesparing. In 2022 liepen gemiddeld 25 klanttevredenheidsonderzoeken tegelijkertijd. Ze geven een cijfermatige waardering van de dienstverlening en bieden ook ruimte voor meer gedetailleerde feedback van inwoners en ondernemers.

Digitale dienstverlening
Het gebruik van de website denhaag.nl is ook in 2022 onverminderd hoog, met gemiddeld 500.000 bezoekers per maand. Er zijn voorbereidingen getroffen voor het in gebruik nemen van het vernieuwde denhaag.nl. Deze vernieuwde website zal voor de gebruiker duidelijker in gebruik zijn, en het opzoeken van informatie en aanvragen van documenten makkelijker maken.

Samenhang tussen de verschillende kanalen
Het Klantcontactcentrum biedt bewoners, expats en ondernemers toegang tot de dienstverlening van de
gemeente Den Haag. Het beheert diverse gemeentelijke kanalen: o.a. de website www.denhaag.nl,
MijnDenhaag.nl, digitale formulieren, email, chat, het telefoonnummer 14070 en de balies in de
stadskantoren Spui en Leyweg. Het Klantcontactcentrum zorgt dat de dienstverlening Persoonlijk,
Gemakkelijk en Betrouwbaar is, zodat inwoners het kanaal kunnen kiezen dat het best bij hen past. Daarbij
is het uitgangspunt digitaal waar mogelijk en persoonlijk waar nodig. Ook wordt gewerkt aan de toegankelijkheid van onze dienstverlening, zoals het voldoen aan de digitale toegankelijkheidseisen (WCAG).  Met het verbeteren van de onlinekanalen kunnen steeds meer zaken digitaal geregeld worden.

Ieder kanaal biedt herkenbare en consistente dienstverlening. Om daar verder invulling aan te geven
investeert de gemeente in de verschillende kanalen:

• Er is één online omgeving met www.denhaag.nl en MijnDenHaag (MDH) als basis voor omnichannel met telefonie en balies, innovatie en apps.
• Voor MDH is een nieuwe OpenSource MijnOmgeving neergezet, die inmiddels ook geïmplementeerd is bij andere gemeenten. Hierdoor is samenwerking ontstaan met andere gemeenten en is Den Haag niet meer alleen verantwoordelijk voor de doorontwikkeling.
• De fysieke dienstverlening voor Burgerzaken is geconcentreerd in het stadhuis aan het Spui en in het stadskantoor aan de Leyweg. In juni 2022 is ook, op tijdelijke basis, stadsdeelkantoor Segbroek in gebruik genomen voor een aantal producten van Burgerzaken (het gaat hierbij vooral om de eerste vestiging en hervestiging).
• Verkenning chatbots: de mogelijkheden die chatbots en verbale digitale assistenten kunnen bieden zijn verkend. De uitkomsten van het onderzoek zijn positief. Inwoners willen hier graag gebruik van gaan maken. Echter, in het kader van prioritering binnen de beschikbare middelen is ervoor gekozen om deze mogelijkheid nog niet uit te rollen.
• Het aandeel mobiele gebruikers is inmiddels enorm gestegen naar 63%. De verhouding is nu 63% mobiel versus 37% desktop en tablet. Het tevredenheidscijfers van mobiele gebruikers is 6.6 in 2022.

Burgerzaken
Burgerzaken is primair verantwoordelijk voor de kwaliteit van de burgerlijke stand en de
basisregistratie van personen. Verder voert Burgerzaken een aantal bijzondere taken uit: de
eerste inschrijving in de basisregistratie en beheer van het register voor niet-ingezetenen, de uitvoering van
de Rijkswet op het Nederlanderschap en The Hague International Center. Den Haag is als enige gemeente
verantwoordelijk voor de uitvoering van landelijke taken.

Verkiezingen
Op 14, 15 en 16 maart 2022 vonden de gemeenteraadsverkiezingen plaats. De reguliere kosten bestaan uit een structureel deel, zoals personele- en ICT-lasten. De incidentele kosten bestaan onder andere uit: vergoedingen stembureauleden, vergoedingen locaties, IDC kosten en portokosten.
Deze verkiezingen zijn georganiseerd in het kader van de Tijdelijke wet verkiezingen Covid-19. De onduidelijkheid over de Corona-maatregelen, met name het vervroegd stemmen hebben ertoe geleid dat er meerkosten zijn gemaakt. Daarnaast is bij deze verkiezing veel aandacht besteed aan een goede spreiding in de stad om het stemmen zo makkelijk mogelijk te maken; een wens die door de gehele gemeenteraad is geuit. Ook de portokosten zijn toegenomen, doordat niet alleen de stempassen geadresseerd zijn geleverd, maar ook de verkiezingskrant.

Kiezers buiten Nederland
De gemeente Den Haag is conform de Kieswet verantwoordelijk voor de permanente registratie van Nederlanders die in het buitenland wonen en mogen stemmen. Voor het uitvoeren van deze landelijke taak, de afbouw van het aantal briefstembureaus in het buitenland en aanpassing van Haagse systemen heeft het Rijk middelen toegezegd. In 2021 in vervolgens op basis van een zogenaamd herijkingsdocument gekeken welke langjarige afspraken gemaakt kunnen worden om zo de kosten voor kiezers in het buitenland structureel te kunnen compenseren vanuit het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koningrijkrelaties. Ook zijn in 2022 de voorbereidingen getroffen voor de verkiezing van het Kiescollege voor niet-ingezetenen. Hiervoor heeft de gemeente middels de decembercirculaire 2022 separate compensatie ontvangen.

Activiteit baten secretarieleges
Uitgifte documenten
De baten binnen het programma Dienstverlening bestaan voornamelijk uit het heffen van leges voor
reisdocumenten, rijbewijzen, documenten uit de basisregistratie personen en de burgerlijke stand.